Jakie są rodzaje liczników energii elektrycznej? Jaki wybrać?
Nowoczesny elektroniczny licznik energii elektrycznej nie posiada już elementów mechanicznych i indukcyjnych, gdyż zostały one zastąpione odpowiednimi układami mikroprocesorowymi. Wskaźnik bębenkowy natomiast został zastąpiony wyświetlaczem LCD. Dzięki tym wszystkim zmianom otrzymaliśmy licznik, który oprócz energii czynnej pobranej mierzy wiele dodatkowych parametrów sieci elektrycznej.
Jakie są rodzaje liczników energii elektrycznej?
Powszechnie rozróżniamy dwa typy liczników energii. Są to liczniki prądu przeznaczone do pomiaru w układach 1-fazowych oraz do pomiaru w układach 3-fazowych. Większość dzisiejszych liczników energii elektrycznej to liczniki elektroniczne. Ich głównymi cechami są wymiary zewnętrzne (licznik trójfazowy - szerokość 4 do 5 modułów, licznik jednofazowy - szerokość 1 modułu), wysoka klasa dokładności pomiaru oraz możliwość pomiaru dodatkowych parametrów sieci elektrycznej. W naszej ofercie dostępne są liczniki z pomiarem bezpośrednim do 100 A, liczniki do pomiaru pośredniego ( z wykorzystaniem przekładników prądowych i napięciowych) oraz półpośredniego (z wykorzystaniem tylko przekładników prądowych). Liczniki prądu dostępne w naszej ofercie przeznaczone są do montażu na szynie TH35 oraz posiadają modułową konstrukcję dzięki czemu mogą być montowane w szafkach rozdzielczych.
1. Co to jest dyrektywa MID? Czy licznik elektryczny powinien być z nią zgodny?
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego o urządzeniach pomiarowych (Measuring Instruments Directive), zwana w skrócie MID została opublikowana 30 kwietnia 2004 roku. Na państwa członkowskie UE został nałożony obowiązek jej wdrożenia i w praktyce stosowana jest od 30 października 2006. Wcześniej legalizacja urządzeń podlegała wewnętrznym regulacjom państwa członkowskiego UE co oznaczało, że każde urządzenie dopuszczone było do sprzedaży dopiero po uzyskaniu decyzji zatwierdzenia typu i legalizacji pierwotnej. Dzisiaj MID zawiera i określa regulacje oraz wymogi dotyczące pomiaru energii elektrycznej.
Więc jeśli będziemy wykorzystywać liczniki w celu rozliczenia kosztów zużycia energii, to muszą być one zgodne z dyrektywą MID.
2. Jakie oznaczenia powinien posiadać licznik energii elektrycznej?
Zgodnie z dyrektywą MID liczniki energii elektrycznej wprowadzone do sprzedaży powinny posiadać (oprócz oznaczenia CE nazwy producenta i produktu) dodatkowe oznaczenia i symbole informacyjne. Obok oznaczenia CE powinien znajdować się prostokąt z dużą literą M oraz dwiema cyframi, które oznaczają rok produkcji urządzenia. Za prostokątem powinien znajdować się numer odpowiedzialnej jednostki notyfikacyjnej. Na etykiecie licznika musi również znajdować się klasa dokładności, jednostka i numer seryjny. Mogą pojawić się też dodatkowe informacje takie jak dane techniczne czy schemat połączeniowy.
3. Jak prawidłowo dobrać licznik energii elektrycznej?
Zgodnie z dyrektywą MID liczniki energii elektrycznej wprowadzone do sprzedaży powinny posiadać (oprócz oznaczenia CE nazwy producenta i produktu) dodatkowe oznaczenia i symbole informacyjne. Obok oznaczenia CE powinien znajdować się prostokąt z dużą literą M oraz dwiema cyframi, które oznaczają rok produkcji urządzenia. Za prostokątem powinien znajdować się numer odpowiedzialnej jednostki notyfikacyjnej. Na etykiecie licznika musi również znajdować się klasa dokładności, jednostka i numer seryjny. Mogą pojawić się też dodatkowe informacje takie jak dane techniczne czy schemat połączeniowy.
4. Gdzie i jak zamontować licznik energii elektrycznej?
Zgodnie z dyrektywą MID liczniki energii elektrycznej wprowadzone do sprzedaży powinny posiadać (oprócz oznaczenia CE nazwy producenta i produktu) dodatkowe oznaczenia i symbole informacyjne.
Obok oznaczenia CE powinien znajdować się prostokąt z dużą literą M oraz dwiema cyframi, które oznaczają rok produkcji urządzenia. Za prostokątem powinien znajdować się numer odpowiedzialnej jednostki notyfikacyjnej. Na etykiecie licznika musi również znajdować się klasa dokładności, jednostka i numer seryjny. Mogą pojawić się też dodatkowe informacje takie jak dane techniczne czy schemat połączeniowy.
5. Jakie parametry wskazuje licznik energii?
Dzisiejsze elektroniczne liczniki energii oprócz standardowego pomiaru energii czynnej pobranej dokonują pomiaru wielu dodatkowych parametrów sieci elektrycznej. Standardem stało się, że liczniki prądu pracują w układzie 4 kwadrantowym, czyli dokonują również pomiaru energii czynnej oddanej oraz energii biernej pobranej i oddanej.
Dzięki tym funkcjom takie liczniki elektryczne można stosować w systemach fotowoltaicznych. Dodatkowo liczniki wskazują takie parametry jak wartości prądów, napięć, mocy, częstotliwości, cos φ czy też kierunku przepływu energii. Większość liczników posiada dodatkowo wbudowaną pamięć na prowadzenie rejestracji wybranych parametrów (np. rejestracja profilu mocy).
6. Czy licznik energii powinien posiadać wbudowaną komunikację?
Standardy komunikacyjne, z jakimi możemy się spotkać w licznikach energii to m.in. RS485, Modbus RTU, M-Bus, Modbus TCP/IP i wiele innych. Już na etapie projektowania układu pomiarowego warto uwzględnić jeden z wybranych standardów, co ułatwi w przyszłości stworzenie systemu zarządzania mediami.
W dobie nieustających wzrostów kosztów energii elektrycznej prędzej czy później okaże się, że zastosowanie takiego systemu będzie konieczne, aby globalnie obniżyć koszty związane z opłatą za energię elektryczną. Zatem naturalnym krokiem stanie się chęć zastosowania jednego z wielu dostępnych systemów. Portfolio systemów dostępnych w firmie ASTAT zawiera proste systemy pomiarowe, aż do bardzo rozbudowanych opartych o systemy SCADA. Jeśli nie ma potrzeby stosowania bardzo rozbudowanego systemu SCADA, godnym polecenia jest system szwajcarskiej firmy EMU. To propozycja prostego, a jednocześnie bardzo niezawodnego systemu. Główną cechą systemu jest stosowanie jak najmniejszej ilości elementów wchodzących w jego skład. Dzięki takiemu podejściu nie jesteśmy narażeni na uszkodzenia lub awarie dodatkowych elementów systemu np. konwerter, wzmacniacz (repeater). System firmy EMU oparty jest na protokole komunikacyjnym M-Bus oraz na rejestratorze danych EMU M-BUS Center. Jak widać, cały system jest rejestratorem danych, który w zależności od wersji może obsługiwać do 250 urządzeń. Rejestrator jest urządzeniem uniwersalnym, co oznacza, że można do niego podłączyć każde dostępne na rynku urządzenie korzystające z protokołu M-Bus np. liczniki prądu, wody, gazu, ciśnienia itd. Firma Emu wykorzystuje protokół komunikacji M-Bus. Dlaczego? Jest kilka powodów, dlaczego tak się stało i dlaczego ASTAT też proponuje to rozwiązanie. Komunikacja M-Bus ma kilka zalet, o których warto wspomnieć w tym punkcie. Przede wszystkim to komunikacja 2 przewodowa. Zaciski nie posiadają polaryzacji, czyli już wyeliminowana jest możliwość popełnienia błędu połączeniowego. Można również zastosować dłuższe odległości między punktami pomiarowymi bez stosowania dodatkowych terminatorów (wzmacniaczy) oraz mamy do dyspozycji kilka topologii łączenia urządzeń (gwiazda, drzewo, linia). Sam rejestrator EMU M-Bus Center posiada złącze Ethernet oraz wbudowany serwer www w polskiej wersji językowej. Dzięki tym właściwościom zbędna staje się konieczność stosowania dodatkowego oprogramowania, gdyż całe zarządzanie pomiarami i zarejestrowanymi danymi odbywa się za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej. Wszystkie dane mierzone przez liczniki są rejestrowane na karcie pamięci mikro SD, gdzie w dowolnym momencie mogą być eksportowane do pliku csv. na urządzenie lokalne lub automatycznie przesłane na serwer FTP. Mamy do dyspozycji wizualizację zużycia energii w jednym z dostępnych widoków (poprzedni / bieżący dzień, poprzedni / bieżący tydzień, poprzedni / bieżący miesiąc oraz poprzedni / bieżący rok).
Z innych cech, jakie należy wymienić przy omawianiu rejestratora EMU M-BUS Center to funkcja diagnostyki sieci komunikacyjnej. Użytkownik w każdym momencie ma dostęp do informacji o obciążeniu magistrali M-Bus niezależnie w jakim miejscu menu rejestratora się znajduje (informacja o napięciu i prądzie na linii M-Bus).
Rejestrator posiada również możliwość szybkiej detekcji podłączonym mierników po adresie pierwotnym lub wtórnym oraz opcje zapisu szablonu podłączonych mierników (pomocne w późniejszym etapie rozbudowy systemu o te same grupy urządzeń). Rejestrator posiada również zintegrowany konwerter M-Bus na USB, opcję Gateway: M-Bus do BACnet i M-Bus do OPC UA.
Firma EMU posiada również dedykowaną aplikację EMU Joulio-Web do zarządzania danymi. Jeśli będzie potrzeba rozbudowy systemu jest to idealne rozwiązanie (np. o narzędzia do tworzenia indywidualnych raportów, możliwości fakturowania kosztów poszczególnych najemców). EMU Joulio-Web w każdej, chwili w prosty i szybki sposób może być zintegrowane z rejestratorem EMU M-BUS Center.
Aplikacja może być zainstalowana na lokalnym serwerze lub w chmurze firmy EMU, administrator systemu nie ma ograniczeń co do tworzenia liczby użytkowników (klientów) czy ilości mierzonych parametrów. Licencja dotyczy tylko liczby zainstalowanych mierników.