Przyciski grzybkowe bezpieczeństwa

Grzybkowe przyciski bezpieczeństwa należą do aparatury sterowniczej. Są to elementy umożliwiające awaryjne zatrzymanie maszyny, urządzenia oraz linii technologicznej, w przypadku awarii lub w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia.

Dyrektywa maszynowa nakłada szereg wymagań dotyczących bezpieczeństwa maszyn i urządzeń, jedno z nich dotyczy wyposażenia maszyny i urządzenia w wyłącznik awaryjny. Użycie wyłącznika skutkuje natychmiastowym odłączeniem zasilania, a w konsekwencji niedopuszczeniem do wystąpienia lub zminimalizowaniem ryzyka. Konieczne jest zapewnienie łatwego i szybkiego dostępu do wyłącznika awaryjnego, wszędzie tam, gdzie występuje zagrożenie utraty zdrowia i życia przez operatorów. Sygnał sterujący zatrzymaniem awaryjnym musi być nadrzędny w stosunku do innych sygnałów sterujących.

Przyciski grzybkowe bezpieczeństwa są obligatoryjnym, uzupełniającym wyposażeniem ochronnym. Nie zapobiegają i nie wykrywają dostępu do zagrożenia, więc nie mogą być traktowane jako podstawowe urządzenia ochronne i nie powinny ich zastępować.

Charakterystyka i zasada działania wyłączników awaryjnych

Wyłączniki awaryjne to przyciski koloru czerwonego, o charakterystycznym kształcie grzybka, występujące na żółtym tle obudowy. Używane są jako urządzenia zatrzymania awaryjnego. Zasada działania jest bardzo prosta, po naciśnięciu wyłącznika następuje jego zablokowanie w określonym położeniu, co skutkuje przerwą elektryczną, czyli odłączeniem zasilania od danej maszyny czy urządzenia.

Wyłączniki awaryjne muszą być kasowane ręcznie. Reset odbywa się w zależności od typu przez pociągnięcie "PUSH-PULL" (typ P-P) lub przez okręcenie przycisku w prawo do uwolnienia (typ okręć).

Dostępne rozwiązania i ich zastosowanie

Włoska firma Giovenzana, w ramach serii PEGASUS, proponuje szeroką gamę wyłączników awaryjnych stosowanych w warunkach przemysłowych.

Wyłączniki dzielimy ze względu na typ montażu, tj. wyłączniki montowane w otwór (fi22) oraz wyłączniki zabudowane w kasecie sterowniczej.

Ważny parametr stanowi rozmiar i typ resetu. W serii PEGASUS, najmniejszy gabarytowo wyłącznik ma fi31 i typ resetu „okręć”, dedykowany jest do małych maszyn i urządzeń, gdzie ceni się funkcjonalność. Standardowy wyłącznik ma rozmiar fi40 i dostępny jest w obu typach resetu „P-P” oraz „okręć”. Największy dostępny wyłącznik ma fi60 i typ resetu „obrót”, dedykowany jest do maszyn, przy których operatorzy pracują w rękawicach roboczych, aby umożliwić bezpieczne i wygodne załączenie i resetowanie wyłącznika.

Przyciski bezpieczeństwa, z serii PEGASUS, zgodnie z EN ISO 13850 posiadają stopień szczelności IP66/IP67/IP69k (z wyjątkiem wyłącznika na klucz).

W ofercie firmy Giovenzana dostępne są także:

• wyłączniki awaryjne z mechaniczną wizualizacją zadziałania (na czole wyłącznika widoczny jest jego status)
• wyłączniki awaryjne na klucz
• wyłączniki awaryjne z podświetleniem

Wyłączniki awaryjne z serii PEGASUS, jako zabezpieczenie dodatkowe, posiadają żłobienia zapobiegające poślizgowi dłoni podczas resetowania.

Przyciski grzybkowe bezpieczeństwa używane są również w bardzo wymagających środowiskach jak np. strefy zagrożone wybuchem (strefy Ex). Wyłączniki awaryjne dedykowane do stref Ex, muszą posiadać stosowne certyfikaty. W ofercie firmy Bartec znajdziemy wyłączniki awaryjne dedykowane do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem. Są to wyłączniki typu PUSH-PULL montowane panelowo w otwór (fi30), w kasetach sterowniczych, oraz na klucz o średnicy fi40, o stopniu szczelności IP66/IP67. Stosowane są strefach 1,2,21,22 Ex.

Akcesoria dedykowane do wyłączników awaryjnych

Wśród akcesoriów dedykowanych znajdziemy m.in. kołnierz, który chroni przed przypadkowym wciśnięciem wyłącznika, tabliczkę o rozmiarze fi60 w kolorze żółtym pod wyłącznik, czy styk samo monitorujący NC (nie dla Ex). Współczynnik ryzyka dla styku NC jest równy 0, gdyż uszkodzenie mechaniczne wyłącznika grzybkowego lub wypięcie bloku styku, powoduje zmianę stanu, która skutkuje przerwą w obwodzie.

Innowacyjne rozwiązania

Nowością w ofercie firmy Giovenzana jest wyłącznik grzybkowy awaryjny w obudowie podświetlanej, o stopniu szczelności IP65. Sama obudowa wyposażona jest w kołnierz zapobiegający przypadkowemu wciśnięciu wyłącznika oraz podświetlenie zadziałania wyłącznika. Wyłącznik NIE AKTYWOWANY daje podświetlenie w kolorze zielonym ciągłym, wyłącznik AKTYWOWANY daje podświetlenie w kolorze czerwonym migającym oraz generuje dwa napisy "STOP" na czole obudowy. Podświetlenie zasilane jest 12VDC lub 24VDC. Cały zestaw wyposażony jest w dwa styki samo monitorujące NC, jeden z nich nadzoruje płytkę PCB z podświetleniem, zaś drugi przeznaczony jest do wykorzystania przez użytkownika. Istnieje możliwość dołożenia trzeciego styku NC.